Niezdecydowani pod lupą

Na niespełna dwa tygodnie przed wyborami nawet 40 procent uprawnionych do głosowania Polaków wciąż nie jest pewnych czy pójdzie na wybory, na jaką partię odda głos lub – nawet jeśli wskazuje jakieś ugrupowanie – czy w ostatniej chwili nie zmieni zdania. Czego oczekuje od polityków ta grupa? O tym mówi najnowsza analiza Fundacji Batorego „Naprawdę ważne tematy. Jak przekonać nieprzekonanych wyborców”.

Pesymizm i brak zaangażowania

Wśród wciąż niezdecydowanych najwięcej jest osób deklarujących niewielkie zainteresowanie polityką i życiem społeczno-gospodarczym. Co ciekawe w tym gronie dominują kobiety (68 procent wobec 55 procent mężczyzn) i osoby młodsze (71 procent w grupie osób 18-29 lat i 53 procent osób w wieku 60-69 lat). Biorąc pod uwagę rozkład preferencji wyborczych, to potencjalnie duży rezerwuar poparcia dla partii opozycyjnych, które cieszą się większą popularnością właśnie wśród osób młodszych i wśród kobiet.

Tym bardziej, że w gronie niepewnych wysoki odsetek uważa, że jako kraj zmierzamy w złym kierunku. Wśród osób niezdecydowanych, na jaką partię oddadzą głos, sądzi tak aż 43 procent. Przeciwnego zdania jest jedynie 13 procent. Nawet wśród wyborców Zjednoczonej Prawicy wielu – bo aż 30 procent – uważa, że obecny rząd „zmierza w złym kierunku” lub nie potrafi odpowiedzieć na pytanie czy to kierunek dobry czy zły.

Zarzuty wobec władzy

Kiedy wyborców niezdecydowanych poproszono o wskazanie dwóch głównych wad partii rządzącej, ujawniły się cztery podstawowe zarzuty:

• Zbyt bliskie relacje PiS z Kościołem – powodem krytycznej oceny jest m.in. nadmierna chęć tak partii jak i Kościoła do ingerowania w prywatne życie Polaków przejawiająca się m.in. restrykcyjnym prawem aborcyjnym. Co ciekawe nawet wśród wyborców PiS tylko 22 procent zgadza się z polityką aborcyjną tej partii;
• Przekształcenie Telewizji Publicznej w narzędzie propagandy partyjnej – wśród osób niepewnych czy oddadzą swój głos na PiS aż 29 procent wskazuje na charakter TVP jako jedną z dwóch głównych wad partii Jarosława Kaczyńskiego.
• Skłócenie Polaków – to zjawisko jako jeden z najważniejszych negatywnych skutków polityki partii rządzącej wskazuje od 15 do 20 procent wyborców niezdecydowanych.
• Nadmierne rozdawnictwo – chociaż badani generalnie akceptują konieczność pomocy osobom potrzebującym, to obecna polityka transferów gotówkowych jest postrzegana jako zbyt daleko idąca i tym samym niesprawiedliwa.

Co ciekawe jednocześnie maleje w oczach badanych wartość transferów socjalnych. I to nie tylko ze względu na inflację i spadającą wartość pieniądza. Znaczenie ma także porównanie wartości otrzymywanych środków do tego, co otrzymują inni.

„Skoro świadczenia przyznawane są tak łatwo i powszechnie, to przestają być postrzegane jako cenne”, piszą autorzy analizy Edwin Bendyk i Szymon Gutkowski.

Oczekiwania

Mimo krytycznej oceny partii rządzącej wyborcy niezdecydowani nie mają przekonania, że ugrupowaniom opozycyjnym uda się przeprowadzić pożądane zmiany. Dominuje niepewność i niewielka nadzieja na pozytywne rozwiązania.

Mowa jest także o zmęczeniu postępującą polaryzacją i ostrym językiem sporu politycznego. Wyborcy oceniają polaryzujące zachowania polityków jako przejaw zdziecinnienia i braku dojrzałości.

Paradoksalnie – mimo niezadowolenia z obecnych rządów – podkreślanie różnic między partią władzy a partiami opozycyjnymi w sposób nastawiony na zintensyfikowanie polaryzacji może sprawić, że wyborcy niezdecydowani zaczną je postrzegać jako podobne do siebie. „W ferworze walki umykają bowiem kwestie programowe, różnice w wyznawanych wartościach czy wizjach kraju”.

Tymczasem wyborcy niezdecydowani oczekują konkretnych propozycji programowych dotyczących kilku najważniejszych dla nich obszarów:

• Rosnących kosztów życia – to temat szczególnie istotny dla kobiet, które nierzadko w polskich domach odpowiadają za bieżące zakupy.
• Poprawy jakości ochrony zdrowia – najważniejszym postulatem jest skrócenie czasu oczekiwania na wizyty u specjalistów.
• Poprawy poczucia bezpieczeństwa – nie tylko poprzez decyzje dotyczące wojska, ale także polityki migracyjnej.

Potrzeba opowieści

Obok konkretnych postulatów istotne dla wyborców są też bardziej ogólne opowieści na temat kierunku, w jakim ma zmierzać kraj. A wśród tych dominują następujące hasła:

• Wezwanie do tego by rząd przestał „okradać” obywateli i by żyli oni na odpowiednim poziomie.
• Wezwanie do powrotu do normalności, rozumianej jako stabilność i przewidywalność, która ma zastąpić chaos.
• Wezwanie do zwiększenia obszaru wolności i powstrzymania rządu od narzucania Polakom jak mają żyć.

I konkretne propozycje programowe, i ogólne opowieści powinny – według wyborców niezdecydowanych – odpowiadać na oczekiwania „związane z trudami codziennego życia” oraz zaproponować „wizję lepszej przyszłości”.

---

Źródło informacji - 3 października 2023r. | Newsletter forumIdei Fundacji im Stefana Batorego