Raport Obywatelskiego Forum Legislacji z prac IX kadencji Sejmu
Przedstawiamy XV raport Obywatelskiego Forum Legislacji, w którym podsumowano kadencję 2019–2023. Szybkie tempo prac, obchodzenie procedur, brak przejrzystości oraz pomijanie opinii partnerów społecznych i obywateli – takie były w ostatnich czterech latach cechy charakterystyczne polskiego procesu legislacyjnego. Oprócz informacji statystycznych i szerokiej analizy głównych zjawisk autorzy proponują również konkretne rekomendacje, których wdrożenie poprawi jakość procesu legislacyjnego.
Na kończącej się kadencji parlamentu cieniem położyły się pandemia COVID-19 oraz pełnoskalowa napaść Rosji na Ukrainę. Nie pozostało to bez wpływu na praktykę tworzenia przepisów. Objawiało się to m.in. znacznym przyspieszeniem ich uchwalania przy jednoczesnym ograniczeniu przejrzystości procesu stanowienia prawa. To z kolei rzutowało na jeszcze mniejszą przestrzeń dla obywateli, przedsiębiorców i organizacji pozarządowych do brania aktywnego udziału w konsultacjach publicznych oraz innych formach podejmowania decyzji.
Sejmowi wystarczyło zaledwie 113 minut na uchwalenie ustawy wprowadzającej tzw. wybory kopertowe. Choć był to przypadek ekstremalny, to jednak nie odosobniony. W ostatnim roku mijającej kadencji Sejm w 10 godzin i 7 minut przyjął rządowy projekt ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.
Uporczywą praktyką Sejmu IX kadencji było bajpasowanie, czyli zgłaszanie opracowanych przez rząd projektów przez grupy posłów celem uniknięcia konsultacji publicznych. Oceniamy, że przynajmniej ok. 50% projektów przekładanych przez posłów Zjednoczonej Prawicy zostało w istocie przygotowanych w odpowiednich resortach.
Eksperci Obywatelskiego Forum Legislacji opisują również w raporcie liczne przypadki ukrywania projektów, co ma miejsce, gdy publikacja informacji o rządowych propozycjach następuje już po przekazaniu dokumentu do Sejmu.
Raport zawiera również ocenę tworzenia prawa w Polsce z perspektywy organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców. Autorzy rozdziałów poświęconych tym obszarom podkreślają, że zainteresowane podmioty napotykają na liczne ograniczenia w dostępie do informacji na temat prac oraz utrudnienia w aktywnym udziale w procesie legislacyjnym.
W ostatnim rozdziale raportu przedstawiamy rekomendacje zmian, których wprowadzenie poprawi przejrzystość legislacji oraz zwiększy udział obywateli i ekspertów w procesie stanowienia prawa.
Źródło informacji - 10 października 2023r. | Newsletter forumIdei Fundacji im Stefana Batorego